۲۸ آوریل برابر با ۸ اردیبهشت روز جهانی ایمنی و بهداشت در محیط کار است. که از سال ۲۰۰۳ با هدف پیشگیری از حوادث و بیماریهای شغلی توسط سازمان بین المللی کار (ILO) نام‌گذاری شده است. روز جهانی ایمنی و سلامت شغلی در واقع یک فعالیت سالیانه بین‌المللی برای نهادینه کردن کار سالم و ایمن در سرتاسر جهان است. برگزاری مراسم در این روز بخش مهمی از استراتژی‌های جهانی ILO برای ارتقای ایمنی وسلامت شغلی در همه محیط‌های کاری است. این مراسم باعث ارتقای آگاهی‌های مردم و همچنین افزایش امنیت و سلامت در محیط کار می‌شود.
این سازمان هر سال یک شعار برای روز جهانی ایمنی و بهداشت شغلی در نظر دارد. برای سال ۲۰۱۹، موضوع «ایمنی، بهداشت و آینده کار» مطرح شده است.
شعار روز جهانی ایمنی و بهداشت شغلی در سال ۲۰۱۹ :
« آینده کاری ایمن و سالم » (A Safe and Healthy future of work)
اکنون ۱۰۰ سال از شروع فعالیت سازمان جهانی کار (ILO) می‌گذرد. این سازمان با الهام از صد سالگی فعالیت‌های خود و بحث و گفتگو درباره آینده کار، سعی دارد تا ۱۰۰ سال کار در بهبودِ ایمنی و بهداشت شغلی را برای ادامه تلاش‌های این تغییرات از طریق تغییرات عمده مانند تکنولوژی، جمعیت شناسی، توسعه پایدار از جمله تغییرات آب و هوایی و تغییرات در سازمان کار در نظر بگیرد.
ILO به مناسبت سالگرد صد سالگی خودش در انتشار یک مطلب سه صفحه‌ای، ضمن اشاره به آمار مرگ و میر ناشی از حوادث و بیماریهای شغلی و پیامدهای مالی و جانی مربوطه، ریسک‌های روانشناختی، استرس‌های مرتبط با کار و بیماریهای واگیر را عامل رشد سرطان در میان کارگران جهان می‌داند.
در مقدمه این مطلب آمده است:
هر ساله ۲٫۷۸ میلیون کارگر بر اثر حوادث و بیماریهای مرتبط با کار می‌میرند که ۲٫۴ میلیون آن مربوط به بیماریهای شغلی است و علاوه بر این، ۳۷۴ میلیون کارگر از حوادث شغلی غیر مرگبار رنج می‌برند. بار مالی و هزینه‌های پنهان مربوط به حوادث و بیماریها و رنج و دردهای انسانی ناشی از ضعف ایمنی و بهداشت در محیط‌های کاری قابل اندازه‌گیری نیست. این موضوع ناراحت‌کننده و تأسف برانگیز است. زیرا طی تحقیقات فراوان طی قرن گذشته، بارها ثابت شده است که این رنج‌ها بسیار قابل پیشگیری هستند.
سومین عامل مرگ و میر در جهان و دومین عامل مرگ و میر در ایران بعد از تصادفات، حوادث ناشی از کار است.
مطابق آمارها، تعداد حوادث شغلی و آسیب شغلی در سال ۹۷ نسبت به سال ۹۶ به ترتیب با کاهش ۶درصدی و ۶٫۶ درصدی مواجه بوده‌اند. همچنین تعداد آسیب شغلی در سال ۹۷، حدود ۹ هزار و ۹۹۶ نفر حادثه می‌باشد که ۹۷٫۲ درصد مربوط به مردان و تنها ۲٫۸ درصد مربوط به زنان می‌باشد.
نتایج حاصل نشان می‌دهد که بیشترین حادثه شغلی در سال ۹۷ به ترتیب مربوط به فعالیت «ساختمان» با ۳۷٫۸ درصد فعالیت « صنعت (تولید)» با ۳۴٫۳ درصد و فعالیت « سایر فعالیت خدمات عمومی» با ۱۱٫۳ درصد می باشد.
بیشترین تعداد حادثه شغلی به تفکیک عامل حادثه در سال ۹۷، به ترتیب به علت «سقوط کردن و لغزیدن» با ۳۴٫۳درصد و سپس در اثر« برخورد با اشیا و تجهیزات» با ۱۹٫۹ درصد بوده است.
دیدید که سازمانی به بزرگی ILO پس از صد سال فعالیت خود در چارچوب مقررات و استانداردها، اعلام می‌کند تمامی حوادث و بیماریهای شغلی بسیار قابل پیشگیری هستند! این در حالی است که وقتی به تعریف حادثه از منظر بسیاری از سازمان‌ها، خصوصا از نوع داخلی‌اش می‌پردازیم، در تعاریف همگی آمده است: “حادثه؛ رویدادی پیش‌بینی نشده است. “
اگر نتوان حادثه را پیش‌بینی کرد پس چگونه می‌توان از بروز حوادث پیشگیری کرد؟؟
علت آن است که تا وقتی که از علم ایمنی، اطلاعات کافی و لازم نداشته باشیم، نمی‌توانیم آن را پیش‌بینی کنیم و در نتیجه نمی‌دانیم از چه چیزی قرار است پیشگیری کنیم. در نظر بگیرید قصد داریم یک فعالیت عمومی یا تخصصی در حوزه کاری خودمان انجام دهیم، اگر اطلاعات کافی از خطرات، ریسک‌ها و تمام شرایط و رفتاری که ممکن است به ما آسیب بزند، نداشته باشیم، پس نمی‌توانیم پیش‌بینی کنیم که در حین کار چه اتفاقی قرار است برایمان بیفتد. لذا هیچ اقدام پیشگیرانه نخواهیم داشت.
بنابراین دانش؛ عامل پیش‌بینی و پیشگیری از حوادث است. آموزش دیدن و آموزش دادن مسائل ایمنی، استانداردها، دستورالعمل‌ها و … در پیشگیری از حوادث بسیار حیاتی هستند.
اهمیت دانش ایمنی در کنار تکنولوژی
تکنولوژی و تجهیزات مورد نیاز ایمنی در کشورمان نسبتا موجود و کافی است. این یعنی ابزار لازم برای برقراری شرایط فیزیکی ایمنی وجود دارد. اما داشتن آگاهی و دانش روز و انتقال اطلاعات به سایر پرسنل و مجموعه تحت مدیریتی خود ضروری است.
اگر هر کس در حوزه کاری خودش، دانش کافی از ایمنی داشته باشد، حسب مسئولیتی که در محیط کار نسبت به ایمنی دارد، به ایمن کردن شرایط ناایمن محل کار خودش می‌پردازد، دستگاه‌ها و ابزار با طراحی ناایمن را تغییر یا حذف می‌کند، با آموزش دادن به پرسنل خود از خطاها و اشتباهات اپراتورها جلوگیری می‌کند و … .
کدام یک از ما، پرسنل مجموعه خودمان را گرد هم جمع کرده‌ایم تا فقط مسائل ایمنی را به آنها آموزش دهیم و توجیه نماییم.؟ یا کدام یک از ما اظهار به نیازمندی آموزشی کرده‌ایم که مثلا پرسنل قسمت فلان به آموزش‌های ایمنی تخصصی در همان زمینه نیاز دارند؟
اگر هیچکدام از دو کار بالا را تاکنون انجام نداده‌اید، آیا این بدان معناست که همه پرسنل و کارگران مجموعه از دانش ایمنی کافی برخوردارند؟ پس چرا همچنان حادثه داریم؟ قطعا دانش ایمنی آن چیزی نیست که یکبار در بدو استخدام بگذرانیم و دیگر به آن نیاز نداشته باشیم. علوم ایمنی باید بازآموزی شود و در بسیاری موارد لازم است بروز شود.
” برای ایجاد تغییر مثبت در حوزه ایمنی به دانش روزافزون نیاز داریم. دانش مبنای تغییر سازنده است. تغییر روش کار بر مبنای دانش ایمنی و تکرار روش ایمن موجب تغییر رفتار می‌شود. و تکرار رفتار ایمن موجب ایجاد فرهنگ می‌شود. “
