شیوه طراحی و چیدمان ارگونومیکی میز کار و تنظیمات کامپیوتر

زمان تقریبی مطالعه: 11 دقیقه

در این مطلب ضمن بیان نحوه طراحی ارگونومیکی میز کار و صندلی و شیوه چیدمان تجهیزات اداری از جمله کامپیوتر، شرایط ارگونومی سطح کار، میز کار و صندلی، مانیتور، صفحه کلید و ماوس کامپیوتر بررسی میشود.

در مطلب پیشین گفتیم ارگونومی چیست و چه اهدافی را دنبال و چه مشکلاتی را حل می‌کند. همچنین روش‌های شناسایی و حل مشکلات ارگونومی را بیان کردیم. حال به اصول اولیه و لازم الاجرا در بحث ارگونومی امور اداری به ویژه ارگونومی کار با کامپیوتر می پردازیم:

نکات مربوط به چیدمان سطح کار:

  • سطح کار باید بقدر کافی برای تطبیق و اصلاح بزرگ باشد به طوری که دسترسی به لوازم و وسایلی که حرکات و طراحی پیچیده تری دارند راحت تر باشد و همچنین برای تجهیزات و وسایلی که در محل کار از آنها استفاده می شود محلی پیش بینی شود.
  • برای تلفنهای مکرر و طولانی، از یک گوشی که بر روی سَر به طور ثابت نگه داشته می شود استفاده شود.
  • چیزهایی که بطور متناوب استفاده می شوند در پشت فرد باشد.
  • از شلوغ نمودن سطح میز کار پرهیز شود.
  • سطح کار باید کمترین درخشندگی یا انعکاس را داشته باشد.
نکات ارگونومی سطح میز کار
نکات ارگونومی سطح میز کار

طراحی و چیدمان ارگونومیک میز محل کار:

  • وسایل (لوازم ) استاندارد را نمی توان با توجه به نیاز شخصی افراد اصلاح نمود.
  • یک شخص بلندتر ممکن است به تنظیمی نیاز داشته باشد که سطح کار را از آنچه هست برجسته تر نماید و یک شخص کوتاه ممکن است به یک زیر پایی یا لوازم دیگر نیاز داشته باشد.
  • برای تنظیم لوازم ممکن است وضعیت ها و جنبه های دیگری نیز در نظر گرفته شود. مثلا”در مواردی که افرادی بطور مشترک از یک محل کار استفاده می شود.
  • ارتفاع میز باید طوری سازمان یافته باشد که در حد مفید قرار گرفته و اپراتور نتواند بیش از اندازه ان را باز نماید.
  • سطح پایین میز همیشه باید تمیز باشد و به گونه ای قابل تنظیم باشد که اپراتور بتواند به میزان دلخواه پاهایش را باز نماید و میز متناسب با آن تنظیم گردد.
  • اگر ارتفاع میز برای استفاده ثابت است از یک سینی کی برد (جعبه کلید) باید استفاده گردد که قابلیت تنظیم عمودی زیادی در آن پیش بینی شده باشد.
  • اگر بعد از تنظیم بلندی صندلی نشود کف پای را روی زمین جابجا نمود باید از یک زیر پایی استفاده شود.
  • تلفن را باید در سمتی قرار داد که دست فرد به آن غالب نباشد (محل تکیه گاه معمول دستمان نباشد) مثلا” در افراد راست دست در طرف چپ و در افراد چپ دست در طرف راست باشد.
  • اگر پوشه ها در حین کار عوض می شوند باید از یک پوشه نگهدار استفاده شود. پوشه نگهدار باید ثابت واز نظر بلندی، موقعیت، فاصله و زاویه دید قابل تنظیم باشد.
  • پوشه را روی یا کنار مانیتورطوری تکیه داد که در فاصله یکسان از چشمهای فرد قرار داشته باشد و از تغییرات مکرر ….. اجتناب گردد و بدون آنکه گردن یا پشت فرد جابجا شود باید بتوان به آن نگاه کرد.

طراحی ارگونومیک میز کارطراحی ارگونومیک میز کار

تنظیم ارگونومی صندلی:

  • نشستن برای زمان طولانی می تواند باعث افزایش فشار روی دیسکهای بین مهره ای شود. نشستن همچنین برای رانها و پا سخت است.
  • نشستن مداوم باعث جمع شدن خون در پاها و ران ها و ایجاد یک سیر برگشتی آهسته خون به قلب می شود در حالی که با انجام این تنظیمات می توان به افزایش راحتی و کمک به اپراتورهای کامپیوتر و کارکنان اداری افزود.
  • برای مدت های طولانی در یک وضعیت ثابت نمانید، وقتی که وظایف روزانه را انجام می دهید بطور متناوب بنشینید، بایستید و یا در وقفه های بین روز قدم کوچکی بزنید.
  • قسمت پشت صندلی باید دارای یک تکیه گاه کمری باشد.
  • ارتفاع تکیه گاه را طوری تنظیم کنید که با انحنای پایینی کمر متناسب باشد
  • استفاده از جسمی نرم وسیار مانند پشتی سیّار و متکا می تواند برای تکیه گاه ناچیز پایین پشت متناسب باشد
  • زاویه پشتی بصورت فردی تنظیم میشود اما زاویه بدنه و پاها ی بالایی از یک زاویه دید بین 90-115 درجه کمتر نباشد

ارگونومی میز و صندلی کار

ارتفاع صندلی را طوری تنظیم کنید که:

  • بصورت عمودی در صندلی قرار گیرید که ناحیه پایینی پشت بر روی پشتی و شانه ها در تماس با تکیه گاه باشند
  • رانها باید بصورت موازی با کف صندلی و زانوها در سطح یکسان با مفاصل ران (کفلها) باشند
  • پشت زانوها نباید بطور مستقیم با لبه های نشیمنگاه تماس یابد در این حالت باید 10-5 سانتیمتر فاصله بین لبه نشیمنگاه و پشت زانو باشد . دسته صندلی باید بصورت متحرک باشد و فاصله بین دسته ها قابل تنظیم باشد.
  • طول و عرض دسته ها را طوری تنظیم کنید که به اپراتور اجازه بدهند که دسته های کنارشان در هنگام کار با کی بردبرای راحتی شانه ها مورد استفاده قرار گیرند.

طراحی و تنظیم ارگونومی صندلی و میز کار

  • دسته ها را بصورت آویخته استفاده نکنید دسته های صندلی ( ساعدها ) نباید بطور قابل ملاحظه ای بالاتر از شانه ها قرار گیرد یا طوری باشد که نیرویتان صرف حرکت ساعدتان دور از بدن شود ( در هنگام استفاده )
  • آرنج و پایین ساعد باید به آهستگی روی دسته ها استراحت کنند بطوری که باعث مشکلات عصبی و گردش خونی نشوند
  • وقتی که تلاش ها در زمینه تنظیم صندلی و تکیه گاه محل کار نمی توانند در نگهداری پاهایتان روی زمین کمک کنند از یک زیر پایی استفاده کنید.
  • مطمئن شوید که مقدار فضای بین 7.5-5 سانتیمتر بین انتهای ران و سطح زیرین محل کارتان وجود دارد
  • بقدر کافی فضا زیر سطح کارتان داشته باشید طوری که شما بتوانیدپاهایتان را بکشید.

اصول ارگونومی اداری

ارگونومی کار با مانیتور:

  • گاهی وقتها ارتفاع سطح کار و صندلی بطور کامل و صحیح قابل تنظیم هستند . مانیتور کامپیوتر باید طوری قرار گیرد که انتهای بالایی صفحه زیر سطح چشم باشد. تا فرد نشسته در یک وضعیت عمودی قرار گرفته و این عمل باعث پیشگیری از پیشرفت فشار بر چشم و خستگی شانه ها در هنگام استفاده از کامپیوتر شود.

  • مطمئن شوید که سطح صفحه دید تمیز است.
  • روشنایی و تباین را به بهترین وجه تنظیم کنید.
  • مانیتور را بطور مستقیم درجلوی استفاده کننده قرار دهید ( برای اجتناب از پیچش بیش از اندازه گردن)
  • اپراتور باید در وضعیتی قرار گیرد که مانیتور در فاصله دید بهینه یعنی تقریباً بین 45 تا 75 سانتیمتر از او قرار گیرد.
  • مانیتورها را در زاویه درست از پنجره ها قرار دهید. برای کاهش درخشندگی زیاد، پنجره هایی را که دارای نور خیره کننده باشد ببندید. مانیتورها را دور از روشنایی مستقیم قرار دهید که درخشندگی بیش از اندازه دارد و استفاده از یک فیلتر درخشندگی روی مانیتور برای کاهش درخشندگی لازم است.
  • مانیتور را به سمتی تنظیم کنید که نورهای سقفی روی صفحه مانیتور منعکس نشود.
  • اگر از یک پوشه نگهدار استفاده می شود آن باید در بلندی یکسان با مانیتور و در فاصله یکسان از چشمها قرار گیردتا از تغییر جهت مداوم چشمها بین صفحه مانیتور و موارد گفته شده (پوشه حاوی منابع )پرهیز گردد.
  • بطور منظم معاینه چشم را انجام دهید.
  • ممکن است نیاز داشته باشید در محل دورتر قرار بگیرید، در این حالت افزایش صفحه و بزرگتر نمودن نوشته ها سودمندتراست.
  • این حالت گاهی اوقات می تواند منجر به ناراحتی گردن، شانه و پشت شود. راه حل بالقوه شامل پایین آوردن مانیتور کامپیوتر یا خرید شیشه هایی که بطور مخصوص برای کار با کامپیوتر طراحی شده اند می باشد (اشعه گیر)

ارگونومی کار با کامپیوتر

ارگونومی کار با صفحه کلید:

  • بسیاری از مسائل ارگونومیکی در هنگام کار با کامپیوتر ایجاد می شود؛ مانند عوارض شانه ،آرنج، ساعد، مچ دست و دست، کار با کامپیوتر ممکن است به فشار ناشیانه روی بافت نرم این نواحی منجر شود .
  • باید محل کار طوری تنظیم شود که به پیشگیری از توسعه مشکلات ارگونومیک منجر شود برای این منظور :
  • ابتدا صندلیتان را با توجه به مواردی که در بالا اشاره شد تنظیم نمایید سپس با دست خوابیده بطور راحت ساعدتان را به زاویه 90 درجه در بالای دست در کنارتان بالا ببرید
  • ارتفاع کیبرد را طوری تنظیم کنید که شانه ها بتوانند باز شوند و دستها (ساعد) بتوانند در حالت خوابیده در کنارتان باشند
  • یک کیبرد متحرک (مفصل دار) اغلب برای وفق دادن بلندی و فاصله لازم است
  • کیبرد را بطور مستقیم در جلوی خودتان قرار دهید
  • ساعد باید بطور موازی با کف اتاق باشد (تقریباً زاویه زیر 90 درجه در آرنج)
  • موس باید با کیبرد در ارتفاع یکسان تنظیم شود و قرار گیرد.
  • از باز نمودن و بالا بردن ارتفاع کی برد و موس اجتناب کنید . پشت مچ دست باید در یک وضعیت طبیعی و باز قرار گیرد.
    وقتی از موس استفاده نمی کنید از خوابانیدن و یا تکیه دادن دست روی آن خودداری نمایید وزمانی که کار نمی کنید بهتراست دست را روی لباس خود قرار دهید.
  • تکیه دادن و خوابانیدن کف دست روی یک تکیه پنبه ویا یک سطح نرم به نگهداری دست و ساعد شما در حالت مستقیم و طبیعی در زمانی که کار ماشین نویسی انجام می دهید کمک می کند.
  • وقتی که در حال کار با کلید هستید مچ ها یا دستهایتان را روی کف دست نخوابانید کلیدها را بطور آرام فشار دهید. شانه ها ساعد دستها و انگشتتان را در حالت راحت نگهدارید.
  • اگر سطح کارتان بلند است و تنظیم نیست صندلیتان را بطوری که ساعدهایتان را در حالت مناسب قرار دهد تنظیم کنید.
ارگونومی کار با صفحه کلید رایانه
شیوه صحیح و ارگونومیک کار با صفحه کلید رایانه

ارگونومی کار با ماوس

  • موس در محیط اداری خیلی کاربرد دارد موسهای دستی برای راست یا چپ دستان بطور ویژه طراحی می شوند.
  • موس را در حدی پایین قرار دهید که شانه ها و مچ دست و آرنج و ساعد تان ناراحت نشوند.
  • برای استفاده از نشانه گیر موس باید توپ آن چرخانده شود که این عمل نیاز به استفاده مختلف از گروهی عضلات و تاندونها دارد انواع مختلف موس و دیگر وسایل استفاده شده را تست کنید و اندازه آن را حتی الامکان متناسب با دست تان انتخاب کنید و به گونه ای سبک باشد که شغل شما را ساده تر سازد.
  • این وسیله را بطور مستقیم و در ناحیه ای قرار دهید که دسترسی فوری به آن امکان پذیر باشد و حداکثر راحتی و هماهنگی طبیعی دست با چشم امکان پذیر باشد.
  • مچ دست را رو به بالا خم نکنید مطمئن شوید که در محل کار طوری نشسته اید که بقدر کافی بالا باشد که دست شما بطور طبیعی روی موس استراحت نماید.
شیوه صحیح و ارگونومیک کار با ماوس کامپیوتر
شیوه صحیح و ارگونومیک کار با ماوس کامپیوتر

روشنایی

  • روشنایی مناسب در کار با کامپیوتر یک فاکتور اساسی در کاهش ناراحتی ها ی بینایی شامل فشار چشمی، سوختگی یا خارش چشمها و نامشخص دیدن یا دوبینی است.
  • روشنایی در بیشتر محیط های اداری بسیار بیشتر از میزان روشنایی بهینه صفحه دید است.
  • بوسیله حذف 2 لامپ از 4 لامپ فلورسنت نصب شده ثابت در محل کار میتوان روشنایی محیط را کاهش داد. همچنین برداشتن لامپ های اضافی نصب شده یا خاموش نمودن روشنایی های بالای سر با هم امکان پذیر است . روشنایی زمینه میز بهتر از روشنایی بالای سر در موارد چاپ و کپی برداری می باشد.
  • از توصیه های بعمل آمده در ذیل برای کاهش فشار چشم و خستگی استفاده کنید.
  • با پرده های مخصوص (مانع روشنایی) ازخیرگی چشم بکاهید.
  • روشنایی را برای اجتناب از خیرگی روی صفحه مانیتور تنظیم کنید. مانیتور را تا جایی که امکان دارد در زاویه 90 در جه نسبت به پنجره قرار دهید
  • استفاده غیر مستقیم یا استفاده از حفاظ برای روشنایی در هر جای ممکن
  • دیوارها باید با یک رنگ منعکس کننده نقاشی شوند (رنگهای روشن)
  • از یک صفحه درخشنده یا محافظ مانیتور برای کاهش خیرگی روشنایی سطح مانیتور استفاده کنید.

عادت های کاری:

  • کار ثابت تکراری (مانند کار با کامپیوتر) خستگی بسیار زیادی بخصوص برای چشمان شما به همراه می آورد.
  • در این حالت مهم است که کار را برای بازیافتن استراحت بدن هر 20 تا 40 دقیقه ترک نمایید (یک وقفه کوتاه 3 تا 5 دقیقه ای) نرم افزارهای مفیدی در زمینه اعلان زمان استراحت یا نرمش محیط کار برای کامپیوتر یا موبایل وجود دارد که می توانید از آنها بهره بگیرید. (جهت دانلود نرم افزار اعلان وقت استراحت و نرمش ویژه کامپیوتر اینجا کلیک کنید!)
  • منظور این نیست که شما کار را تعطیل کنید؛ انجام فعالیتهای دیگر مانند انجام کپی، بایگانی و… همچنین تغییر پوزیشن دادن بصورت دوره ای برای جلوگیری از خستگی بسیار مهم است.
اشتراک گذاری:

پاسخی بگذارید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *